Jak efektywnie planować budżet domowy i kontrolować finanse za pomocą aplikacji MoMoney
2023-09-19Budżet dla opornych, czyli jak ogarnąć budżet domowy bez budżetu
2023-09-27Big Mac Index: Co fast-food mówi nam o naszej walucie?
Big Mac Index a aktualna sytuacja złotówki
Jednym z najświeższych wydarzeń, które skłoniły nas do zastanowienia się nad wartością złotówki na tle innych walut, była niedawna decyzja o obniżce stóp procentowych. Po jej ogłoszeniu nasza waluta zareagowała osłabieniem względem dolara amerykańskiego.
Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że jest to niekorzystna sytuacja — przecież słabsza złotówka oznacza droższe wakacje za granicą (całe szczęście już po wakacjach — a przynajmniej dla większości z nas), czy wyższe ceny importowanych produktów. I choć to prawda, że dla przeciętnego Polaka osłabienie złotówki może oznaczać potencjalne wyższe koszty zakupu niektórych towarów, istnieją też pozytywne aspekty takiej sytuacji.
Eksporterzy, czyli firmy sprzedające swoje produkty za granicą, mogą zyskać na osłabieniu złotówki. Dlaczego? Jeśli polska firma sprzedaje towary w USA i otrzymuje za nie dolary, to po przewalutowaniu tych dolarów na złotówki przy słabszym kursie dostaną więcej złotych niż wcześniej.
Osoby oszczędzające i inwestujące w Polsce z pewnością zauważyły ostatnie wzmacnianie się dolara względem złotówki. Jak wynika z analiz, znaczna część Polaków posiada oszczędności w walutach obcych, w tym w dolarach. Około 15% wszystkich depozytów terminowych zgromadzonych przez naszych rodaków to środki przewalutowane głównie na euro i dolary. Wzrost wartości dolara przynosi korzyści tym, którzy trzymali swoje oszczędności w tej walucie, zwłaszcza jeśli zamierzają je teraz przewalutować z powrotem na złotówki. Co więcej, inwestycje w amerykańskie aktywa, takie jak indeks S&P 500, niosą ze sobą dodatkowe korzyści w złotówkach w kontekście aktualnego kursu. Oszczędzający i inwestorzy muszą być jednak czujni, ponieważ sytuacja na rynku walutowym jest dynamiczna, a kursy mogą się zmieniać w zależności od wielu czynników.
A co na to Big Mac Index? Czy osłabienie złotówki rzeczywiście oznacza, że w Polsce żyje się gorzej? Warto zwrócić uwagę, że Big Mac Index pokazuje relacje wartości walut w bardzo uproszczony sposób. Faktyczna siła nabywcza waluty zależy od wielu czynników – od poziomu płac, przez ceny towarów i usług, aż po sytuację gospodarczą kraju.
Czekaj, czekaj... Co ma hamburger do waluty?
Czym jest Big Mac Index?
Big Mac Index to wskaźnik ekonomiczny, który w nieskomplikowany sposób pozwala porównać siłę nabywczą różnych walut na świecie. Jak sama nazwa wskazuje, bazuje on na cenie popularnego hamburgera – Big Maca, sprzedawanego w sieci restauracji McDonald’s.
Parytet siły nabywczej
Tomasz mieszka w Poznaniu, a Lukas w Berlinie. Pewnego dnia obaj postanowili zrobić zakupy w lokalnych sklepach spożywczych. Tomasz za swój koszyk, w którym znalazły się chleb, masło, ser i kilka innych podstawowych produktów, zapłacił 40 złotych. Tego samego dnia, Lukas za identyczny zestaw produktów w swoim mieście zapłacił 8 euro.
Analizując to, w Polsce za ten konkretny koszyk produktów trzeba było wydać 40 jednostek waluty, czyli złotych, podczas gdy w Niemczech koszt ten wynosił 8 jednostek waluty, czyli euro. Dzieląc czterdzieści przez osiem, otrzymujemy wynik 5, co sugeruje, że teoretyczny kurs euro do złotego powinien wynosić 5 złotych za euro. Jeśli faktyczny kurs wymiany byłby wyższy, powiedzmy 5,50 zł za euro, można by stwierdzić, że złotówka jest niedoszacowana. Z kolei jeśli kurs wynosiłby mniej, na przykład 4,50 zł, można by uznać, że złotówka jest przewartościowana w stosunku do euro.
Historia wskaźnika
Pomysł na stworzenie tego niecodziennego wskaźnika narodził się w 1986 roku w redakcji brytyjskiego tygodnika „The Economist”. Celem było stworzenie prostego narzędzia do zobrazowania teorii parytetu siły nabywczej (PPP) – ekonomicznej koncepcji zakładającej, że w dłuższej perspektywie kursy walut powinny dostosować się tak, by ten sam „koszyk dóbr” kosztował tyle samo we wszystkich krajach.
Jak działa Big Mac Index?
Główna idea wskaźnika polega na porównaniu cen tej samej kanapki w różnych krajach, wyrażonych w lokalnych walutach.
Oto jak działa Big Mac Index:
- Porównanie cen: Cena Big Maca jest zbierana z różnych krajów i przeliczana na amerykańskie dolary według bieżących kursów wymiany.
- Obliczenie teoretycznego kursu wymiany: Cena Big Maca w danym kraju jest dzielona przez cenę Big Maca w Stanach Zjednoczonych. Wynik tego dzielenia daje teoretyczny kurs wymiany, który by wyrównywał ceny Big Maca między dwoma krajami.
- Porównanie z rzeczywistym kursem: Teoretyczny kurs wymiany jest następnie porównywany z rzeczywistym kursem wymiany. Jeśli teoretyczny kurs jest wyższy niż rzeczywisty kurs, sugeruje to, że waluta danego kraju jest niedoszacowana w stosunku do dolara. Jeśli jest odwrotnie, waluta jest przewartościowana.
Zaletą Big Mac Index jest jego prostota i łatwość zrozumienia. Ponieważ Big Mac jest identycznym produktem dostępnym na całym świecie, służy jako doskonały „koszyk” do porównywania cen i siły nabywczej walut. Jednakże warto pamiętać, że jest to wskaźnik uproszczony i nie uwzględnia wszystkich czynników wpływających na siłę nabywczą waluty, takich jak koszty pracy, podatki czy koszty importu składników.
Spróbujmy to teraz przeanalizować
Cena Big Maca w USA: 5,5 USD (jest to średnia cena w USA, ponieważ ceny w poszczególnych stanach różnią się)
Cena Big Maca w Polsce: 21,90 PLN.
Jeśli przeliczymy cenę Big Maca w Polsce na dolary według rzeczywistego kursu wymiany, dostajemy: 21,90 PLN ÷ 4,33 PLN/USD = 5,05 USD.
Teoretyczny kurs wymiany według Big Mac Index:
Dzielimy cenę Big Maca w Polsce (w dolarach) przez cenę Big Maca w USA: 5,05 USD ÷ 5,5 USD = 0,9182 (zaokrąglone do czterech miejsc po przecinku). Oznacza to, że 1 dolar teoretycznie powinien być równy 0,9182 dolarowi w odniesieniu do wartości Big Maca.
Jeśli przeliczymy to na złotówki, mnożymy teoretyczny kurs wymiany przez rzeczywisty kurs wymiany dolarów na złotówki: 0,9182 x 4,33 PLN/USD = 3,98 PLN (zaokrąglone do dwóch miejsc po przecinku).
Zatem według Big Mac Index, 1 dolar powinien kosztować około 3,98 PLN, jeśli zakładać, że obie waluty są w równowadze.
Porównanie z rzeczywistym kursem wymiany:
Rzeczywisty kurs wymiany wynosi 1 USD = 4,33 PLN. Oznacza to, że złotówka jest niedoszacowana w stosunku do dolara o około 8,7% [(4,33 PLN - 3,98 PLN) / 3,98 PLN * 100%].
Podsumowując, według Big Mac Index, złotówka jest niedoszacowana względem dolara o około 8,7%.
Wskaźnik Big Mac vs realna wartość waluty
Ważne jest, aby pamiętać, że choć Big Mac Index jest ciekawym narzędziem do analizy waluty, to nie jest doskonały. Jego główną zaletą jest prostota, ale ta prostota jest też jego słabością. Cena hamburgera może być różna z wielu powodów, które nie są bezpośrednio związane z siłą nabywczą waluty, takie jak koszty produkcji, marże czy podatki. Ponadto różnice w kosztach życia, zarobkach czy kulturze konsumpcji mogą wpłynąć na cenę Big Maca w danym kraju.
Jak przeciętny Polak może dostosować się do zmian kursu złotówki?
Zmiany kursu walut mogą wpływać na codzienne życie wielu osób, wpływając na ceny importowanych towarów, koszty podróży za granicę czy inwestycje. Jak więc przeciętny Polak może dostosować się do tych zmian?
- Świadomość finansowa to klucz: Zrozumienie, jak zmiany kursu walut wpływają na nasze finanse, jest pierwszym krokiem do adaptacji. Na przykład, osłabienie złotówki może sprawić, że importowane produkty, takie jak paliwo czy elektronika, będą droższe. Wiedząc o tym, można przemyśleć zakup przed dokonaniem go.
- Korzystanie z narzędzi finansowych: Aplikacje do zarządzania finansami, takie jak MoMoney, oferują użytkownikom możliwość śledzenia wydatków i planowania budżetu. Dzięki nim łatwiej jest kontrolować swoje wydatki i oszczędności. Można też ustawić powiadomienia o ważnych zmianach kursów walut lub innych istotnych informacjach finansowych.
- Długoterminowe planowanie: W obliczu osłabienia złotówki warto zastanowić się nad strategią oszczędzania i inwestowania.
Podsumowanie
Big Mac Index to ciekawe narzędzie, które daje nam prosty wgląd w skomplikowany świat finansów. Chociaż złotówka osłabiła się, z pomocą narzędzi takich jak MoMoney możemy być przygotowani na różne sytuacje ekonomiczne.
Więcej statystyk o Big Mac Index tutaj: https://www.statista.com/statistics/274326/big-mac-index-global-prices-for-a-big-mac/