„Psychologia Pieniędzy” – Jak podejście Morgana Housela do finansów osobistych może zmienić twój świat
2023-07-04
Budżetowanie dla nastolatków: co musisz wiedzieć
2023-07-08
Algorytmy oszczędzania: jak programiści mogą zarządzać swoim budżetem
Wprowadzenie
Programowanie to nie tylko pasja, ale również intratny sposób na zarabianie pieniędzy. Aby skutecznie zarządzać swoimi finansami jako programista, niezbędne jest posiadanie dobrze zaplanowanego budżetu. Jednak planowanie budżetu może przynieść pewne wyzwania.
Prosta formuła finansowa
Dla wielu z nas pieniądze są po to, żeby je wydawać. I to w pewnym sensie jest prawidłowe podejście, jednak staje się problematyczne, gdy wydatki są realizowane nieświadomie i bez konkretnego planu. W końcu, mając dobrze płatną pracę, mogłoby się wydawać, że nie potrzebujesz skomplikowanej strategii finansowej. Wszystko sprowadza się do prostej formuły logicznej:
Czy dochód > wydatki?
Jeśli formuła zwraca wynik „TAK”, wszystko jest w porządku — możemy po prostu pozwolić „przeznaczeniu” kierować dalej.
Takie podejście sprawia, że planowanie budżetu wydaje się zbyteczne. To tylko kolejne obciążenie, które wydaje się nie mieścić w naszych napiętych harmonogramach i zbyt obciążonych skupieniem umysłach. Przecież jeżeli ktoś zarabia dużo pieniędzy, to trudno powiedzieć, że ma z tym jakikolwiek problem. Jednak rzeczywistość nie zawsze jest tak kolorowa, jak mogłoby się wydawać. Wysokie zarobki nie stanowią problemu, jeśli potrafimy właściwie zarządzać naszymi finansami i oszczędzać. Niemniej, jeśli nie jesteśmy w stanie odkładać pieniędzy na bok, może się okazać, że zamiast zyskiwać, szybciej je wydajemy (jest to zjawisko tzw. inflacji stylu życia). A to jest prostą drogą do kłopotów finansowych.
Ten artykuł ujawni prawdziwą moc, jakie niesie za sobą budżetowanie. Odkryjesz, jak codzienna rutyna, która nie zajmuje więcej niż jedną godzinę w tygodniu, może zniwelować Twoje obawy i stanowić fundament dla narastającej machiny bogactwa.
Dlaczego programiści?
Programowanie to zawód, który nie tylko gwarantuje stabilność zatrudnienia, ale również oferuje znaczące wynagrodzenia. Średnia pensja programistów w Polsce (raport Buldogjob) to ok. 9 300 zł netto (przy UoP) oraz 20 000 zł netto (przy B2B). Znacznie przekracza średnią krajową, co zdecydowanie przemawia za potrzebą efektywnego zarządzania tymi funduszami.
W ciągu zawodowego życia przez Twoje ręce przepłyną̨ ogromne pieniądze. Załóżmy (w pewnym uproszczeniu):
- Zaczynasz w wieku 25 lat, a kończysz ok. 65 roku życia = 40 lat pracy.
- Uśrednijmy, że przeciętny programista co miesiąc otrzymuję wynagrodzenie na rękę w wysokości 10 000 zł.
- 10 000 zł * 12 miesięcy * 40 lat = 4 800 000 zł (uproszczenie, nie bierze pod uwagę wzrostu wynagrodzeń w czasie i przyjmuje jedno stałe wynagrodzenie przez całą karierę zawodową).
Niemal 5 milionów złotych, tyle przepłynie pieniędzy przez Twoje ręce podczas kariery zawodowej.
Ponadto, programiści, dzięki swojemu analitycznemu myśleniu, zdolnościom planowania i rozwiązywaniaproblemów, są dobrze przystosowani do zarządzania finansami. Zdolności, które czynią ich świetnymi specjalistami IT, takie jak dbałość o szczegóły, optymalizacja struktur czy efektywna praca pod presją, są również kluczowe w sferze finansowej. Potrafią wykorzystać logikę i algorytmy do automatyzacji swoich finansów, tworząc mechanizmy do monitorowania wydatków, oszczędzania, inwestowania i spłacania długów. Ich umiejętność zrozumienia skomplikowanych procesów przekłada się na lepsze zrozumienie finansów osobistych. W dodatku, dzięki gotowości do nauki i adaptacji, są w stanie nadążyć za ciągle zmieniającym się światem finansów. Długoterminowe myślenie strategiczne, które często jest wymagane w projektach programistycznych, jest także niezbędne do skutecznego zarządzania finansami.
Jesteś nerdem czy wolną duszą?
Prawdopodobnie masz pewne pojęcie o swoim typie osobowości: czy jesteś introwertykiem, czy ekstrawertykiem, perfekcjonistą czy totalnym luzakiem. Ale czy wiedziałeś, że masz również swój typ osobowości finansowej?
Każdy z nas ma swoje własne skłonności, które tworzą naszą osobowość finansową jako całość. Może tego nie zauważasz, ale to ma odzwierciedlenie w prawdziwym życiu na co dzień.
Nerd
Nerdzi z niezwykłą precyzją skupiają się na działaniach, które pozwolą im zyskać finansową przewagę, bacznie obserwując każdy szczegół i decyzję. Kontrolują każdy swój wydatek za pomocą zaawansowanych arkuszy kalkulacyjnych, pełnych tabel przestawnych i warunkowego formatowania. Są w stanie precyzyjnie wskazać, ile wydali na posiłki w Izumi Sushi w 2019 roku i kiedy osiągną możliwość wcześniejszej emerytury. Z drugiej strony, ściśle trzymając się zasad i budżetu, narażają siebie i swoje rodziny na przemęczenie. Często zapominają, że powinni cieszyć się owocami swojej ciężkiej pracy
Wolne dusze
Na przeciwnym biegunie znajdują się osoby, które zdecydowanie unikają kontrolowania swoich finansów — nazwijmy ich „wolnymi duszami”. Charakteryzują się oni swobodą w wydawaniu pieniędzy, co może budzić zazdrość u tych, którzy są bardziej oszczędni. Niemniej jednak, pomimo pozornego zadowolenia z siebie, osoby te często skrywają w głębi duszy ciemne emocje — winę, wstyd i strach — związane z ich lekkomyślnym podejściem do finansów.
Takie osoby mają podejście do finansów oparte na idei „cieszmy się życiem”, „YOLO”. Sama myśl o budżetowaniu może wywołać u nich reakcję alergiczną.
Największym wyzwaniem dla wolnych dusz jest fakt, że jeśli nie podejmą świadomych decyzji dotyczących swoich pieniędzy, mogą się za kilka lat zastanawiać, gdzie podziała się cała ich gotówka.
Osoba, która rozrzutnie podchodzi od pieniędzy, nie jest tak naprawdę zadowolona ze swojego podejścia. Tak jak nerdzi, również oni często nie cieszą się owocami swojej pracy.
Osiągnij równowagę
Tak, istnieje złoty środek pomiędzy wolnymi duszami a nerdami. Znają oni szczegóły swoich finansów osobistych, nie będąc jednak niewolnikami liczb. Mają ramy dla swojej przyszłości, z elastycznością pozwalającą dostosować się do wszelkich niespodzianek. Korzystają także z narzędzi, które zajmują mniej niż godzinę tygodniowo, a które pomagają osiągać ich indywidualne cele i pomnażać ich ciężko zarobione pieniądze oraz przygotowują ich do finansowego bezpieczeństwa i niezależności.
Oto czterostopniowy plan, który pomoże Ci rozpocząć:
Krok 1: Wybierz odpowiednią aplikację
Wybór odpowiedniej aplikacji do zarządzania budżetem to pierwszy krok w budowaniu zdrowych nawyków finansowych. Sama aplikacja nie dokona zmiany w Twoim zachowaniu finansowym, ale zastosowane w niej mechanizmy i rozwiązania oraz odrobina Twojego wysiłku już tak. Aplikacja, którą wybierzesz, powinna pomóc Ci lepiej kontrolować Twoje finanse, dając Ci pełen obraz Twojej sytuacji finansowej. Pamiętaj, że wybór to tylko początek — kluczem do sukcesu jest konsekwentne korzystanie z niej i regularne aktualizowanie danych finansowych.
Sama aplikacja nie dokona zmiany w Twoim zachowaniu finansowym, ale zastosowane w niej mechanizmy i rozwiązania oraz odrobina Twojego wysiłku już tak.
Biorąc pod uwagę te kryteria, jedną z aplikacji, którą mogę polecić, jest MoMoney. MoMoney to skuteczne narzędzie do zarządzania finansami, które oparte jest na fundamentalnych zasadach zarządzania finansami osobistymi, od spłaty długów, przez priorytet płacenia sobie, aż do rozróżniania między rzeczywistymi potrzebami a zachciankami.
Jednym z kluczowych atutów MoMoney jest możliwość personalizacji budżetu. Możesz tworzyć własne kategorie wydatków i śledzić postępy w osiąganiu celów finansowych. Aplikacja umożliwia ułożenie wydatków według priorytetów, co daje pełną kontrolę nad finansami. MoMoney obsługuje różne waluty i umożliwia dzielenie transakcji na wiele kategorii. Dodatkowo MoMoney umożliwia prowadzenie wielu budżetów i współdzielenie ich z innymi.
Krok 2: Zacznij kategoryzować transakcje
Po rozpoczęciu pracy z aplikacją MoMoney zacznij dodawać transakcje (ręcznie lub skorzystaj z importu, czy synchronizacji). Transakcje przypisuj do odpowiedniej kategorii lub podkategorii w budżecie. Jeżeli nie wiesz, na jakie kategorie podzielić budżet to skorzystaj z podstawowych kategorii sugerowanych przez nas:
Kategoria 1: Kredyty
Kategoria ta obejmuje wszelkie raty kredytów i pożyczek, a także wpłaty na ich nadpłatę. Jeśli posiadasz jakieś zobowiązania finansowe, warto uwzględnić je w swoim budżecie i regularnie spłacać.
Kategoria 2: Oszczędności i cele
Oszczędności są kluczowe dla budowania bezpieczeństwa finansowego i realizacji długoterminowych celów. Możemy podzielić tę kategorię na trzy aspekty: nagłe wypadki, duże zakupy i realizację marzeń, oraz budowanie bogactwa.
Kategoria 3: Żywność
W tej kategorii umieśćmy wszelkie wydatki związane z jedzeniem w domu, na mieście, a także w pracy czy szkole.
Kategoria 4: Mieszkanie
Ta kategoria obejmuje koszty związane z mieszkaniem, takie jak czynsz, rachunki za media (gaz, prąd, śmieci, woda), internet oraz artykuły kupowane do mieszkania. To ważna część naszego budżetu, którą warto uwzględnić.
Kategoria 5: Transport
W tej kategorii umieścimy wszystkie wydatki związane z transportem, takie jak paliwo, opłaty parkingowe i bilety komunikacji publicznej. Ta kategoria może się różnić w zależności od tego, gdzie mieszkasz, czym jeździsz i czy korzystasz z transportu publicznego.
Kategoria 6: Jakość życia
W tej kategorii umieścimy wszystkie wydatki związane z utrzymaniem odpowiedniej jakości życia. Może to obejmować opiekę medyczną, leki, karnet do klubu fitness, siłownię, a także wydatki związane z naszymi hobby czy edukacją. Warto dbać o nasze dobre samopoczucie i inwestować w nasz rozwój osobisty.
Kategoria 7: Osobiste
W tej kategorii umieścimy wydatki na ubrania, kosmetyki, rozrywkę i inne rzeczy, które są związane z naszymi indywidualnymi preferencjami. Ta kategoria jest dość elastyczna, a granica między wydatkami osobistymi a jakością życia jest bardzo cienka. Pamiętajmy, że kategoria jakość życia obejmuje wydatki związane z utrzymaniem odpowiedniej jakości i higieny życia, podczas gdy osobiste zawiera więcej pozycji, które można uznać za zachcianki.
Kategoria 8: Prezenty i dobroczynność
Wierzymy w dobroczynność i dawanie. Dzielenie się z innymi jest mechanizmem, który przenosi nas od samolubności do bezinteresowności. Nawet jeśli obecnie nie mamy wiele do zaoferowania, możemy wypracować w sobie nawyk i przygotować się do dawania więcej w przyszłości. To wpłynie nie tylko na życie innych, ale także na nasze własne
Nie będziesz wiedział, jakie dokładne kategorie powinny pojawić się w Twoim budżecie, dopóki nie zorientujesz się, na co aktualnie idą, Twoje pieniądze oraz nie ustalisz własnych konkretnych celów. Dlatego zalecam śledzenie wydatków przez około 3 miesiące, aby uzyskać jasny obraz wydatków.
Po trzech miesiącach skrupulatnego rejestrowania dochodów i wydatków będziesz dysponował odpowiednią ilością informacji na temat przepływu pieniędzy w Twoim życiu. Będziesz mógł z większą świadomością ustalić kategorie wydatków, które najlepiej odzwierciedlają oryginalność i wyjątkowość Twojego życia.
Kategorie i podkategorie budżetu pokażą Twoje nawyki, a także priorytety związane z wydawaniem pieniędzy. Prawdopodobnie będą wiernie odzwierciedlać obecny styl Twojego życia wraz ze wszystkimi jego osobliwościami
Krok 3: Zapłać sobie
Przeszedłeś przez labirynt swoich transakcji i przypisałeś je do odpowiednich kategorii, by zaskoczyć się (pozytywnie!), że na koniec zostało Ci jeszcze trochę środków. I co teraz? Jak powinno się rozdysponować te nadwyżki finansowe?
Odpowiedź na to pytanie zależy od indywidualnej sytuacji oraz potrzeb i celów, ale są pewne kluczowe decyzje, które mogą w znaczący sposób przyczynić się do zabezpieczenia Twojej finansowej przyszłości.
W kolejnych miesiącach transakcje z tego kroku powinny wychodzić z Twojego budżetu jako pierwsze, zgodnie z zasadą "najpierw płać sobie".
Zbuduj finansową poduszkę bezpieczeństwa.
Zbudowanie poduszki bezpieczeństwa, to kluczowy element finansowej stabilności. Teraz gdy zrozumiałeś koszt swoich podstawowych potrzeb, warto zacząć kształtować pewien bufor na wypadek nieoczekiwanych zdarzeń, takich jak utrata pracy, nagłe wydatki awaryjne czy zobowiązania rodzinne.
Do finansowej poduszki bezpieczeństwa można podejść na kilka sposobów. Ja polecam wydzielenie w ramach poduszki trzech funduszy:
- Fundusz Awaryjny
- Fundusz Wydatków Nieregularnych
- Fundusz Bezpieczeństwa
Wielkość tych funduszy może się różnić w zależności od tego, czy jesteś singlem, czy masz rodzinę, stylu życia, czy sytuacji finansowej partnera. Pamiętaj, że poduszka bezpieczeństwa to nie tylko zabezpieczenie, ale także inwestycja w Twoją finansową przyszłość.
>>> Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o finansowej poduszce bezpieczeństwa, sprawdź te artykuły:
- Fundusz Awaryjny. Praktyczny przewodnik.
- Fundusz Wydatków Nieregularnych. „Must have” każdego porządnego budżetu domowego!
- Fundusz bezpieczeństwa — nowe podejście
Skorzystaj z Pracowniczego Planu Kapitałowego (PPK).
Następnie sprawdź, czy Twoje miejsce pracy oferuje możliwość skorzystania z Pracowniczego Planu Kapitałowego (niedostępne dla programistów pracujących na kontraktach B2B). PPK to forma oszczędzania na przyszłość, gdzie zarówno Ty, jako pracownik, Twój pracodawca, jak i państwo, wpłacają regularnie środki na Twój indywidualny rachunek.
W ramach PPK pracodawcy są zobowiązani do wpłat na rzecz pracowników. Pracodawca płaci składkę podstawową w wysokości 1,5% wynagrodzenia brutto, a dodatkowo ma możliwość dobrowolnego wpłacania składki dodatkowej do wysokości 2,5% wynagrodzenia brutto pracownika (łącznie maksymalnie 4%). Co więcej, od państwa otrzymujesz premię powitalną oraz roczne dopłaty.
Te środki są inwestowane i mają szansę na pomnażanie się przez cały okres Twojej aktywności zawodowej, tworząc dodatkowe zabezpieczenie na emeryturę. Pamiętaj, że to efektywny sposób na zabezpieczenie swojej przyszłości finansowej.
>>> Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o PPK, sprawdź ten poradnik: link
Rozważ wcześniejszą spłatę długów.
Jeżeli posiadasz długi konsumenckie, takie jak kredyty samochodowe, pożyczki na remont mieszkania, wykorzystane limity na kartach kredytowych, debety w rachunku bankowym, czy też pożyczki chwilówki, najrozsądniej będzie je spłacić szybciej. W swoim budżecie utwórz kategorię „KREDYTY”, a następnie oddzielną podkategorię dla każdego zobowiązania.
Sugeruję, aby spłata długów była Twoim najwyższym priorytetem. Trudno jest bowiem mówić o realizacji marzeń, gdy nadal zmagasz się z zobowiązaniami finansowymi. Jeżeli Cię na coś nie stać, po prostu tego nie kupuj — zasada ta pozwoli Ci unikać niepotrzebnych długów w przyszłości.
Jedynym długiem, który możesz zostawić na później, jest kredyt hipoteczny. Wśród wszystkich kredytów konsumenckich, ten jest najmniej negatywny, choć nie oznacza to, że powinieneś go zaciągać bezrefleksyjnie. Dokonaj starannej kalkulacji kosztów i ryzyka przed podjęciem decyzji.
>>> Jeśli chcesz poznać techniki walki z długami, to sprawdź ten tekst: link
Krok 4: Zidentyfikuj swoje długoterminowe cele
Po trzech miesiącach obserwacji swoich finansów powinieneś mieć wystarczająco dużo danych, aby zacząć tworzyćbudżet. W swojej aplikacji do budżetowania powinieneś być w stanie wprowadzić docelowe wydatki dla każdej kategorii.
Pamiętaj, że budżetowanie nie oznacza cięcia kosztów. Oznacza świadome wydawanie. Może oznaczać wydawanie więcej na rzeczy, które Cię uszczęśliwiają, i mniej na rzeczy, które Cię nie obchodzą.
Budżetowanie jest sztuką równoważenia — wyciągania najwięcej z tego, co masz.
Ważne jest jednak, aby pamiętać, że twój pierwszy budżet będzie daleki od doskonałości. Jest to proces iteracyjny, który będzie wymagał wielu poprawek i dostosowań. Twoje potrzeby, priorytety i sytuacja finansowa będą się zmieniać, a co za tym idzie, twój budżet również powinien być dynamiczny i dostosowywany do tych zmian.
Kategorie, które są najważniejsze i powinny obowiązkowo znaleźć się w Twoim budżecie to:
- Kredyty i pożyczki: ta grupa obrazuje, jak nasza sytuacja finansowa jest obciążona zobowiązaniami finansowymi. Musimy stale monitorować te elementy i nieustannie dążyć do ich redukcji do zera. Umieszczenie ich na szczycie listy, jeszcze przed kategoriami oszczędności i inwestycji, pozwala nam zwracać na nie szczególną uwagę i stanowi nieustanną motywację do podjęcia konkretnych działań.
- Oszczędności i inwestycje: te kategorie powinny zawsze znaleźć się na szczycie listy (jako pierwsze, gdy pozbyliśmy się wszystkich długów poza hipotecznym). Jest to zgodne z zasadą „Najpierw zapłać sobie”. Oznacza to, że powinniśmy najpierw skierować część naszych dochodów na oszczędności i inwestycje, zanim zaczniemy wydawać na inne rzeczy.
- Jakość życia: Przecież nie jesteśmy maszynami! Ważne jest, aby pozwolić sobie na pewne wydatki, które dostarczają nam większe czy mniejsze przyjemności.
MoMoney - aplikacja do budżetowania i zarządzania finansami
Oszczędzaj więcej, wydawaj mądrzej i spraw, aby Twoje pieniądze pomogły realizować Twoje cele i marzenia!
Zarejestruj się za darmoW tym miejscu warto zastanowić się nad swoimi długoterminowymi celami, takimi jak zakup domu, oszczędzanie na studia dla dzieci, wakacje dookoła świata, pomoc członkom rodziny, zabezpieczenie emerytury lub wszystko naraz.
Rozważając osobiste cele finansowe, warto zdać sobie sprawę z kilku kluczowych aspektów.
Po pierwsze, ważne jest, aby zrozumieć, że nie jest możliwe zrobienie wszystkiego na raz. Wszyscy jesteśmy ograniczeni pod względem czasu, energii i zasobów. Nie tylko ty, ale każdy z nas boryka się z tymi samymi ograniczeniami. To jest fakt, z którym po prostu musimy się pogodzić.
Jednakże mimo tych ograniczeń, masz coś wyjątkowego: możliwość wyboru. To ty decydujesz, na co skierować swoją energię i zasoby. Wybierając cele, które są najbardziej istotne dla twojego obecnego etapu życia i sytuacji, możesz osiągnąć najlepsze rezultaty i największą satysfakcję.
Jednak ważne jest, aby nie rozpraszać się na zbyt wiele celów naraz. Zamiast łapać „kilka srok za ogon”, skoncentruj się na jednym, dwóch najważniejszych celach i konsekwentnie dąż do ich realizacji. Pamiętaj, że skupienie i determinacja są kluczem do osiągnięcia sukcesu.
Oto kilka przykładowych celów, które możesz uwzględnić w swoim planie:
- Brak długów konsumenckich: Pierwszym krokiem powinno być wyeliminowanie wszelkich długów konsumenckich. To podstawowe zadanie, które pomoże Ci zyskać kontrolę nad swoimi finansami.
- Zbudowanie poduszki bezpieczeństwa: Po spłacie długów, kolejnym celem powinno być stworzenie funduszu awaryjnego. Idealnie, powinien on pokryć Twoje wydatki na okres sześciu miesięcy.
- Systematyczne oszczędzanie na emeryturę: Tworzenie długoterminowego portfela inwestycyjnego jest kluczem do zapewnienia sobie spokojnej przyszłości. Warto zacząć odkładać na emeryturę jak najwcześniej.
- Zakup własnej nieruchomości: Jeśli masz kredyt hipoteczny, warto rozważyć nadpłatę, aby szybciej spłacić dług. Jeśli nie, może to być dobry moment, aby zacząć odkładać na własne „M”.
- Cieszenie się życiem: Pamiętaj, że finanse służą również realizacji Twoich marzeń. Czy to podróże, hobby czy inne pasje — warto zaplanować budżet na te cele.
- Zabezpieczenie przyszłości dzieci: Jeśli masz dzieci, warto zacząć odkładać pieniądze na ich przyszłość, na przykład na dobre studia, wkład własny do nieruchomości czy start własnej firmy.
Budżet dla programisty - podsumowanie
Podsumowując, budżetowanie, mimo iż często kojarzy się ze zbędną buchalterią, ograniczeniem wolności czy wreszcie rozwiązaniem dla osób, które mało zarabiają lub mają problemy finansowe. W praktyce okazuje się nieocenionym narzędziem. To narzędzie, które warto mieć w swoim finansowym arsenale, szczególnie jeśli jesteś programistą o solidnych dochodach.
Należy pamiętać, że monitorowanie wydatków to nie jednorazowy wysiłek, ale proces ciągłego uczenia się i adaptacji. Może się wydawać skomplikowane na początku, ale z czasem staje się coraz prostsze i bardziej intuicyjne.
W efekcie, zarządzanie budżetem nie powinno być traktowane jako restrykcja, ale jako strategiczny element umożliwiający realizację twoich osobistych i finansowych celów. Dla programistów, z ich solidnymi dochodami, jest to narzędzie szczególnie cenne. Wiąże się to z porzuceniem mentalności „żyję z dnia na dzień” i przyjęciem długofalowego planowania, które naprawdę przekłada się na pełną kontrolę nad twoją sytuacją finansową. Niezależnie od tego, czy marzysz o zakupie nowego samochodu, wyprawie dookoła świata, czy pewnej finansowej przyszłości, tworzenie i przestrzeganie budżetu może pomóc Ci te marzenia zrealizować.
Budżetowanie to nie tylko oszczędzanie pieniędzy, ale przede wszystkim osiąganie indywidualnych celów, zrozumienie swoich wydatków i lepsze zarządzaniu swoimi finansami. Czyż nie warto podjąć tego wyzwania?
